Μαθήματα Τουρκικών από τους Omer και Mehmet Sener - Μέρος 3 από 6

Μαθήματα Τουρκικών από τους Ömer & Mehmet Sener

ΟΙ ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ -  ΜΗΝΕΣ - ΕΠΟΧΕΣ - ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ - ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ - ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

13. ΟΙ ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ

Για να πούμε “το σχολείο μου”, “το αυτοκίνητό του” στα Τούρκικα, προσθέτουμε συγκεκριμένες καταλήξεις στη λέξη.

anne – μητέρα, μαμά (τελειώνει σε φωνήεν)
annem	η μητέρα μου	annemiz	η μητέρα μας
annen	η μητέρα σου	anneniz	η μητέρα σας
annesi	η μητέρα του/της/του	anneleri	η μητέρα τους

Οι κτητικές καταλήξεις ακολουθούν τους κανόνες της αρμονίας των φωνηέντων.

Για τα επιθέματα “δικός μου” και “δικός σου”, οι λέξεις που τελειώνουν σε φωνήεν παίρνουν –m και –n αντίστοιχα, χωρίς επιπλέον φωνήεν.

āile >> āile+m >> āilem  “η οικογένειά μου”

araba >> araba+m >> arabam  “το αυτοκίνητό μου”

Αν το τελευταίο φωνήεν (ή το μοναδικό φωνήεν) της λέξης είναι το a ή το ı, τότε το φωνήεν που προστίθεται είναι το ı.

araba >> araba+mız >> arabamız  “το αυτοκίνητό μας”

            Αν το τελευταίο φωνήεν (ή το μοναδικό φωνήεν) της λέξης είναι το o ή το u, τότε το φωνήεν που προστίθεται είναι το u.

uyku >> uyku+su>> uykusu  “ο ύπνος του/της/του”

            Αν το τελευταίο φωνήεν (ή το μοναδικό φωνήεν) της λέξης είναι το e ή το i, τότε το φωνήεν που προστίθεται είναι το i.

kedi >> kedi+niz >> kediniz  “η γάτα σας”

            Αν το τελευταίο φωνήεν (ή το μοναδικό φωνήεν) της λέξης είναι το ö ή το ü, τότε το φωνήεν που προστίθεται είναι το ü.

türkü >> türkü+müz >> türkümüz “το λαϊκό μας τραγούδι”

Το επίθεμα για το “δικός τους” είναι το –ları ή το –leri, ανάλογα με το τελευταίο φωνήεν της λέξης, αν είναι δηλαδή ένα A-undotted φωνήεν ή ένα E-dotted φωνήεν.

arabaları   “το/α αυτοκίνητό/ά τους”

ev – σπίτι (τελειώνει σε σύμφωνο)
evim	το σπίτι μου	evimiz	το σπίτι μας
evin	το σπίτι σου	eviniz	το σπίτι σας
evi	το σπίτι του/της/του	evleri	το σπίτι τους

Όταν η λέξη τελειώνει σε σύμφωνο, προστίθεται ενδιάμέσα ένα φωνήεν.

ev >> ev + i + miz >> evimiz     “το σπίτι μας”

köy >> köy + ü + nüz >> köyünüz    “το χωριό σας”

            Αν η λέξη τελειώνει σε σύμφωνο, παραλείπεται το γράμμα s από το επίθεμα για το “του/της/του”.

at >> at + ı >> atı     “το άλογό του/της/του”

Το επίθεμα για το “δικός τους” –leri/–ları παραμένει αμετάβλητο ακόμα κι αν η λέξη τελειώνει σε σύμφωνο.

14. ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

Ιανουάριος	ocak
Φεβρουάριος	şubat
Μάρτιος	mart
Απρίλιος	nīsan
Μάιος	mayıs
Ιούνιος	hazīran
Ιούλιος	temmuz
Αύγουστος	ağustos
Σεπτέμβριος	eylül
Οκτώβριος	ekim
Νοέμβριος	kasım
Δεκέμβριος	aralık
ο μήνας	ay
αυτός ο μήνας	bu ay
ο επόμενος μήνας	gelecek ay
ο προηγούμενος μήνας	geçen ay
το έτος	yıl / sene
αυτό το έτος	bu sene

Για να πούμε “τον Μάιο”, χρησιμοποιείται η έκφραση mayıs ayında, που σημαίνει “τον μήνα του Μαΐου”. Η ίδια έκφραση χρησιμοποιείται για όλους τους μήνες, έτσι λέμε ekim ayında κλπ. Οι μήνες δεν γράφονται με κεφαλαία γράμματα εκτός κι αν περιέχονται σε μια έκφραση με ακριβή ημερομηνία, όπως 20 Mart 2002 (20 Μαρτίου 2002).

15. ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ

άνοιξη	bahar		φθινόπωρο	sonbahar
καλοκαίρι	yaz		χειμώνας	kış

Για να πούμε “το καλοκαίρι” ή “τον χειμώνα”, χρησιμοποιούνται οι λέξεις yazın και kışın. Για τις εκφράσεις “την άνοιξη” και “το φθινόπωρο”, χρησιμοποιούνται οι πτώσεις της αιτιατικής, έτσι έχουμε baharda και ilkbaharda.

16. ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

βοράς	kuzey		ανατολή	doğu
νότος	güney		δύση	batı
ΒΑ	kuzeydoğu		ΒΔ	kuzeybatı
ΝΑ	güneydoğu		ΝΔ	güneybatı

17. ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ

κόκκινο	kırmızı		τυρκουάζ	turkuaz
ροζ	pembe		καφέ	kahverengi
πορτοκαλί	turuncu		γαλάζιο	gök māvisi
κίτρινο	sarı		μαύρο	siyah
πράσινο	yeşil		γκρι	grī
μπλε	māvi		άσπρο	beyaz
ακοικτό μπλε	açık māvi		χρυσαφί	altın rengi
μωβ	mor		ασημί	gümüş rengi

kırmızı elma     κόκκινο μήλο

yeşil yapraklar   πράσινα φύλλα

beyaz kapı      άσπρη πόρτα

Δεν υπάρχει οριστικό άρθρο στα τουρκικά. Το αόριστο άρθρο bir πηγαίνει μετά από το επίθετο.

Bahçemizde yeşil bir ağaç var   Υπάρχει ένα πράσινο δένδρο στον κήπο μας
Gümüş rengi bir saatim var      Έχω ένα ασημί ρολόι

Επίσης μπορούμε να το παραλείψουμε σε μερικές περιπτώσεις ενώ μπορεί να χρησιμοποιείται στη γλώσσα μας.

Öğrenciyim     Είμαι ένας σπουδαστής

Τις περισσότερες φορές δεν προφέρεται στην καθομιλουμένη το τελευταίο σύμφωνο του bir.

Bi hafta sonra geliyorum     Έρχομαι σε μια εβδομάδα
Bi saat önce buradaydı        Ήταν εδώ πριν από μία ώρα

18. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Ο σχηματισμός του πληθυντικού των ουσιαστικών είναι σχετικά απλός στα Τουρκικά, όπου προσθέτουμε στη λέξη την κατάληξη –ler ή –lar, σύμφωνα με το φωνήεν της τελευταίας συλλαβής. Αν το φωνήεν της τελευταίας συλλαβής είναι ένα E-dotted παίρνει το –ler, ενώ αν είναι ένα A-undotted παίρνει το –lar.

evler   σπίτια

arabalar   αυτοκίνητα

okullar   σχολεία

hastalar   ασθενείς

insanlar    άνθρωποι

Υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις :

saatler    ώρες  

festivaller    φεστιβάλ (πολλά)

Galler   Ουαλία (η χώρα)