4ο ΜΑΘΗΜΑ – 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2015
Λεξιλόγιο
artmak = αυξάνω, πληθαίνω /
παραμένω
enfeksiyon = λοίμωξη, μόλυνση
soluk = αναπνοή / χλωμός
nöbet = υπηρεσία, βάρδια / φορά
ek olarak = επιπλέον
hastalanmak = αρρωσταίνω
raporlu olmak = λείπω με αναρρωτική
άδεια
gündüz = ημερήσιος
talebe = μαθητής
mesut = ευτυχισμένος
şoför = οδηγός
tehlikeli = επικίνδυνος
menfaat = συμφέρον,
πλεονέκτημα, όφελος
mahkeme = δικαστήριο
imtihan = εξέταση, τεστ,
δοκιμή
ikramda bulunmak = περιποιούμαι
ikram etmek = κερνάω
piyasa = αγορά
muhakkak = οπωσδήποτε
hak = δίκαιο
alârm sinyalini = σήμα κινδύνου
Η Υποθετική
Έγκλιση – Dilek
-şart kipi
Προκειμένου
να εκφράσουμε μια επιθυμία κατά τρόπο υποθετικό και αβέβαιο, χρησιμοποιούμε την
Υποθετική Έγκλιση, όπως π.χ.
που
σημαίνει ότι θα επιθυμούσαμε πολύ να έρθεις.
Εδώ
δεν δηλώνει κρίση ή απόφαση, απλά εκφράζεται η επιθυμία για μια πράξη. Εξαιτίας
της περιορισμένης σημασίας που φανερώνει το ρήμα στην έγκλιση αυτή, δεν μπορεί
να σχηματίσει κύρια πρόταση, αλλά μόνο δευτερεύουσα.
Η
Υποθετική Έγκλιση σχηματίζεται αν στη ρίζα ή στο θέμα του ρήματος προσθέσουμε
την κατάληξη -se/-sa, ως εξής :
gel-se = gelse = αν έρθει
al-sa = alsa = αν πάρει
oku-sa = okusa = αν διαβάσει
Κλίνεται ως
εξής :
gelsem = αν έρθω gelsem mi? = αν
έρθω;
gelsen = αν έρθεις gelsen mi? = αν έρθεις;
gelse = αν έρθει gelse mi? = αν
έρθει;
gelsek = αν έρθουμε gelsek mi? = αν
έρθουμε;
gelseniz = αν έρθετε gelseniz mi? = αν έρθετε;
gelseler = αν έρθουν gelseler mi? = αν έρθουν;
gelmesem = αν δεν έρθω gelmesem mi? = αν δεν έρθω;
gelmesen = αν δεν έρθεις gelmesen mi? = αν δεν έρθεις;
gelmese = αν δεν έρθει gelmese mi? = αν δεν έρθει;
gelmesek = αν δεν έρθουμε gelmesek mi? = αν δεν έρθουμε;
gelmeseniz = αν δεν
έρθετε gelmeseniz mi? = αν δεν έρθετε;
gelmeseler = αν δεν έρθουν gelmeseler
mi? = αν δεν έρθουν;
Στην πραγματικότητα
είναι οι καταλήξεις του ρήματος είμαι :
-isem = αν είμαι και
-sam
-isen = αν είσαι και
-san
-ise = αν είναι και -sa
-isek = αν είμαστε και
-sak
-lerse και -iseler = αν είναι και -larsa ή -salar
Οι παραπάνω
καταλήξεις του ρήματος είμαι μπορεί να είναι ή ανεξάρτητη λέξη ή προσκολλημένη
σ’ ένα όνομα ή ουσιαστικό ή επίθετο. Τότε, όμως, το αρχικό -i- της κατάληξης παραλείπεται και η κατάληξη
ακολουθεί το όνομα αυτό σύμφωνα με τον κανόνα ευφωνίας ή ενώνεται με -y- εφόσον η πρώτη λέξη καταλήγει
σε φωνήεν. Και οι δύο περιπτώσεις έχουν την παρακάτω μορφή :
(ben) talebe-isem = talebeysem = αν είμαι (ήμουν)
μαθητής
(sen) şoför-isen = şoförsen = αν είσαι οδηγός
(o) tehlikeli-ise = tehlikeliyse = αν είναι επικίνδυνος
(biz) orada değil-isek = orada değilsek = αν δεν είμαστε εκεί
(onlar) İstanbullu-iseler = İstanbulluysalar = αν είναι
Κωνσταντινουπολίτες
Μερικοί
τύποι της υποθετικής αυτής έγκλισης χρησιμοποιούνται ιδιωματικά, όπως τα yoksa (yok-ise) που σημαίνει αλλιώς, αν όχι, ειδάλλως και το hiç olmazsa (olmaz-ise) που σημαίνει τουλάχιστον,
άλλως, αν όχι.
Örnekler
-
Sigorta parasını ver, yoksa seni mahkemeye vereceğim = δώσε τα χρήματα της
ασφάλειας (γιατί) αλλιώς θα σου κάνω μήνυση (θα σε δώσω στα δικαστήρια)
-
Hiç
olmazsa bir kahve içelim = τουλάχιστον ας πιούμε
έναν καφέ
-
Beraber gidebilirsek iyi,
olmazsa ısrar etmem = αν μπορούμε να πάμε μαζί (έχει) καλώς, αν όχι δεν επιμένω
Η
κατάληξη -se/-sa, που προέρχεται από την
κατάληξη της υποθετικής -ise,
χρησιμοποιείται ιδιωματικά και σε ορισμένα επιρρήματα που σχηματίζονται και σημαίνουν
:
-
Hangi
(ότι) se = ο,τιδήποτε, ό,τι
και να είναι
-
Kim
(ποιος) se = οποιοσδήποτε
(και κανείς)
-
Herkim
(καθένας) se = απαξάπαντες
-
Nere
(όπου) se = οπουδήποτε
-
Her ne kadar (όσο) sa = οπωσδήποτε, με κάθε τρόπο
Ne olursa olsun = ό,τι και να γίνει
Örnekler
-
Dersler ne kadar zor olursa olsun, ben sınıfı geçeceğim = όσο δύσκολα και να είναι
τα μαθήματα, εγώ θα περάσω την τάξη
To ise αντιστοιχεί και με το ελληνικό όσον αφορά :
-
Siz fişinizi doldurdunuz, arkadaşınız ise niye geç kalıyor? = εσείς συμπληρώσατε το δελτίο σας, όσον αφορά τον φίλο σας γιατί
αργεί;
-
Hava bozmazsa,
uçak 6’da kalkacak = αν δεν χαλάσει ο καιρός, το αεροπλάνο θα απογειωθεί στις
6
-
Menfaatınızı biliyorsanız, dükkânımızdan satın alırdınız = αν ξέρατε το συμφέρον σας, θα ψωνίζατε από το κατάστημά μας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου